نظارت میدانی مدل‌ها و روش‌های متفاوتی دارند که در همند، قصد داریم به بررسی آنها و معرفی نظارت میدانی، سامانه ۱۳۷ و این نکته که اصلا نظارت چیست، بپردازیم.
نظارت به چه معناست؟
اول از هر چیزی شما باید در مورد نظارت و معنی آن بدانید و در مرحله بعد به بررسی نظارت میدانی بپردازید. مدیریت زمانی کامل است، که همراه با نظارت، بازرسی، مراقبت، مراعات و سنجش کارکنان و کارگزاران باشد؛ زیرا هر کسی نه تنها مسئول عملکرد خودش، بلکه مسئول زیردستان است و نسبت به آن بازخواست خواهد شد.
نظارت میدانی چیست؟
اگر به زبان ساده بخواهیم نظارت میدانی را برای شما توضیح دهیم، نظارت میدانی، به معنی کنترل و نظارت یک بخش از کار به صورت محلی و دیداری است.
به طور طبیعی نظارت و مراقبت میدانی یکی از بهترین روش‌های مدیریتی است تا مدیر و مسئول در این حالت بهتر بتواند به روند کار و جزئیات، آگاه شده و داوری و سنجش منصفانه‌ای داشته و پاداش و تنبیه مناسب در نظر بگیرد.
در حال حاضر، اهمیت نظارت و بازرسی پیگیر آشکار و پنهان به عنوان یک اصل مدیریتی است. نظارت میدانی یکی از زیر مجموعه‌‌های سامانه ۱۳۷ می‌باشد.
نظارت میدانی از دیدگاه تخصصی
نظارت میدانی به صورت تخصصی و اختصاصی، به این اشاره می‌کند که شما یک گروهی از ناظران خود را که متخصص هستند، به محلها و موقعیت‌های مختلف برای جمع‌آوری اطلاعات و آگاهی از فعالیت‌‌های مردمی بفرستید.
سامانه نظارت میدانی | تحقیق میدانی چیست
برای انجام پروسه نظارت میدانی، شما حتما نیازی نیست که ناظران خود را به محلها بفرستید، برای این کار می‌توانید روش راحت‌تری را مثل نصب یک اپلیکیشن مخصوص بر روی گوشی همراه خود را انتخاب کنید. که در مقاله سامانه نظارت میدانی، به صورت اختصاصی به این موضوع رسیدگی خواهیم کرد.
نظارت در فرهنگ مدیریتی
واژه «نظارت» در عربى به معناى زیرکى و فراست بوده و از ریشه «نظر» (نگاه کردن) است. این تلاشی است که انسان انجام می‌دهد تا چیزی را ببیند و رویت کند، هر چند ممکن است که با نظر کردن، رویت و دیدنی تحقق نیابد، ولی تلاش شده تا حقیقتی با تامل و دقت کشف شود. دقت نظر و تامل در چیزی و معاینه آن برای رسیدن به حقیقتی، لازم و ضروری است. تعریفهاى گوناگونى از نظارت در علوم مختلف شده که در همه آنها یک نقطه اشتراک وجود دارد و آن اینکه نظارت عبارت است از «مقایسه بین آنچه هست و آنچه باید باشد».
مسئله نظارت همگانی به ویژه نسبت به کارگزاران و مسئولان امور لازم و ضروری است تا از هر گونه سوءاستفاده از قدرت جلوگیری به عمل آید.
روش‌های میدانی
روش‌هاى ميدانى به روش‌هايى گفته مى‌شود، که محقق براى گردآورى اطلاعات ناگزير است به محيط بيرون برود و با مراجعه به افراد يا محيط و نيز برقرارى ارتباط مستقيم با واحد تحليل يعنى افراد، اعم از انسان، مؤسسات، سکونت‌گاه‌ها، موردها و غيره، اطلاعات مورد نظر خود را گردآورى کند و کسب اطلاعات کنم.
در واقع، او بايد ابزار سنجش يا ظروف اطلاعاتى خود را به ميدان ببرد و با پرسشگري، مصاحبه، مشاهده و تصويربردارى آنها را تکميل نمايد و سپس براى استخراج، طبقه‌بندي، و تجزيه‌وتحليل به محل کار خود برگردد.
روش پرسشنامه‌ای
يکى از روش‌هاى بسيار متداول در گردآورى اطلاعات ميدانى روش پرسشنامه‌اى است که امر گردآورى اطلاعات را در سطح وسيع، امکان‌پذير مى‌سازد. در تحقيقات توصيفى و نيز تحقيقاتى که از گسترهٔ جغرافيايى زيادى برخوردار باشد يا افراد جامعهٔ آمارى و نمونهٔ آن زياد باشند، معمولاً از روش پرسشنامه‌اى استفاده مى‌شود.
روش پرسشنامه‌اى محتاج پيش‌بينى‌ها و برنامه‌ريزى‌ها و تدارک امکانات و نيروى انسانى قابل ملاحظه‌اى است که بايد از وجود آنها اطمينان خاطر داشته باشد.
در روش پرسشنامه‌اى عوامل و عناصر متعددى دخالت دارند که از طريق کارکرد هماهنگ آنها محقق مى‌تواند اطلاعات مورد نياز خود را گردآورى نمايد. اين عناصر عبارتند از:
ابزار گردآوری اطلاعات یا پرسشنامه
- سؤالات باز
- بسته
- ترکیبی
- تعاقبی
روش مشاهده
مشاهده يکى از روش‌هاى مؤثر و کارآمد در تحقيقات موردى است. اطلاعاتى را که محقق از طريق روش مشاهده مى‌تواند کسب کند، کمتر مى‌توان از طريق روش‌هاى ديگر بدست آورد؛ زيرا مشاهده به محقق اجازه مى‌دهد که مستقيماً پديدهٔ مورد مطالعه را ببيند و واقعيت را بصورت مستقيم يا بى‌واسطه درک کند.
انواع روش‌های مشاهده
- مشاهده غیرعلنی
- فردی
- علنی
- غیرمشارکتی
- گروهی
- مشارکتی
- کنترل نشده
- کنترل‌شده
روش مصاحبه
یکی دیگر از روش‌هایی که قصد داریم به صورت تخصصی در بحث نظارت میدانی به آن رسیدگی کنیم، روش مصاحبه است. مصاحبه روشى است که در آن اطلاعات مورد نياز تحقيق، از طريق ارتباط مستقيم بين پرسشگر يا محقق با پاسخگو گردآورى مى‌شود.
در واقع، مصاحبه يک مکالمهٔ دو طرفه است که با طرح سؤال مصاحبه‌گر به منظور کسب اطلاعات مربوط به تحقيق آغاز مى‌شود. اين امر مى‌تواند بصورت رو در رو يا برقرارى ارتباط تلفنى انجام پذيرد.
روش‌های ترکیبی
منظور از اين عنوان، بيان شيوهٔ خاصى نيست، بلکه هدف بيان اين مطلب است که هر کدام از روش‌هاى چندگانهٔ ياد شده ممکن است به تنهايى براى انجام دادن يک تحقيق علمى مناسب نباشند و لازم شود که از چند روش استفاده نمايد و به اصطلاح يک روش ترکيبى را در پيش گيرد.
روش‌های صوتی و تصویری
اين روش‌ها معمولاً کمتر به‌عنوان روش‌هاى مستقل گردآورى اطلاعات مورد استفاده قرار مى‌گيرد؛ ولى به‌عنوان روش‌هاى مکمل از آنها استفاده مى‌شود و از اعتبار بسيار بالايى نيز برخوردارند.
سامانه نظارت میدانی
تصمیم گیری درست، که یکی از کلیدی‌ترین الزامات مدیریت موفق است، با داشتن «اطلاعات و آمار درست» ممکن می‌شود. سامانه نظارت میدانی، ابزاری منعطف است که امکان گردآوری، ذخیره و پردازش داده‌ها و تبدیل آنها به اطلاعات و آمار واقعی را در اختیار شما میگذارد.
در ادامه قصد داریم تا یکی از برترین و کاربردی ترین سامانه‌های نظارت میدانی را به طور کامل برای شما توضیح دهیم.
نام این سامانه نظارت میدانی، سورتا است. سورتا در لغت به معنی مرتب‌سازی داده‌ها و اطلاعات و گرفتن خروجی از آن‌‌هاست.
اپلیکیشن سورتا می‌تواند فرآیندهای نام‌برده را روی انواع وسیعی از داده‌ها انجام دهد؛ مانند:
- عملکرد سازمان‌ها و شعبه‌های تحت مدیریت شما
- شرایط گوناگون مردم‌شناختی، محیطی، اقتصادی و … در استان‌ها، شهرها و روستاهای گوناگون
- موقعیت و جابه‌جایی وسایل حمل‌ونقل زیرمجموعه‌ی شما، نیروهای عملیاتی و میدانی
- فاکتورهای فنی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات تولیدشده یا تحت نظر شما در جای جای کشور
این‌ها تنها نمونه‌هایی از امکانات بی‌شماری است که سورتا در اختیار شما میگذارد. با شرح اجزای این سامانه که در ادامه می‌آید، چگونگی این کار برای شما خواننده‌ی گرامی روشن‌تر خواهد شد.
کاربردهای سامانه نظارت میدانی سورتا
- نظارت‌‌های میدانی (آنلاین و آفلاین)
- هوشمندسازی کسب و کار (BI)
- GIS شهری (بازدید، مستندسازی و…)
- برگزاری آزمون (آنلاین و آفلاین)
- آمارگیری و جمع آوری داده
- تحقیقات بازار
فرآیند کلی این سامانه نظارت میدانی
در این بخش قصد داریم تا در قالب یک عکس که توسط طراحان ما درست شده است، فرآیند کلی کار با اپلیکیشن سورتا را برای شما توضیح دهیم.
اجزای اصلی سورتا
دایره‌ی امکانات اصلی سورتا را می‌توان به چهار بخش زیر تقسیم کرد. شما می‌توانید بسته به نیاز خود، بخش‌هایی از سامانه یا همه‌ی آن را برای تسهیل فرآیندهای خود به‌کار گیرید.
گردآوری داده (Data Collection)
گام اول همه‌ی تحلیل‌های آماری، گردآوری داده‌هاست. سامانه نظارت میدانی سورتا می‌تواند این داده‌ها را از منابع گوناگونی دریافت کند، از جمله:
- اپلیکیشن اختصاصی: برای مدیرانی که در پی گردآوری داده در حوزه‌های مختلف توسط ناظران میدانی‌اند، یک اپلیکیشن اختصاصی ایجاد می‌شود تا جایگزین روش‌های کند و پرخطای سنتی (مانند فرم‌های کاغذی) شود. این اپلیکیشن‌ها می‌توانند به صورت‌های مختلفی (پرسش‌نامه‌های تعاملی، اتصال به دستگاه‌های سنجش همراه ناظر، موقعیت‌یابی، تصویربرداری، اتصال به دستگاه‌های دیجیتال محلّ مورد نظارت و …) نظارت را به عملی سریع و دقیق بدل کنند.
- دستگاه‌های سنجش ثابت: برای ارزیابی‌های تخصصی سازمان‌ها، نهادها و شرکت‌ها (مانند داده‌های هواشناسی، ابزارهای اندازه‌گیری نصب‌شده روی ماشین‌آلات، جریان‌سنج‌های دریایی، ترافیک‌سنج‌های راهنمایی و رانندگی و …)، داده‌ها به صورت آنلاین و لحظه‌ای از ابزارهای سنجش مربوطه دریافت شده و به بخش‌های بعدی فرستاده می‌شوند.
- دستگاه‌های سنجش متحرک: این ابزارها روی افراد، ماشین‌ها و موجودات زنده‌ی متحرک نصب شده و داده‌هایی مانند موقعیت خودروهای سازمانی، وضعیت سلامت مأموران و مسیر مهاجرت پرندگان را به سورتا ارسال می‌کنند. بخش گردآوری سورتا این داده‌ها را به صورت آنلاین از ابزارهای مذکور (که تهیه، نصب و تنظیم آنها به دلیل تخصصی بودن بر عهده‌ی کارفرماست) دریافت کرده و به بخش‌های بعدی سامانه می‌فرستد.
- سرویس‌های آنلاین: گاهی منبع داده نه جهان فیزیکی، که فضای مجازی است. داده‌هایی مانند تغییرات قیمت در بازارهای مالی، تعداد جستجوهای عبارات مشخصی در شبکه‌های اجتماعی، یا میزان فروش شعبه‌های یک شرکت، از طریق سرویس‌هایی که خود سامانه‌ها دسترسی عمومی را به آنها فراهم کرده‌اند (مانند گوگل)، یا سرویس‌های امن خصوصی که بین شعبه‌ها و سرور مرکزی سازمان‌ها و شرکت‌ها برقرار می‌شود، در اختیار سورتا قرار می‌گیرد تا برای پردازش و گزارش آماده شود.
انبارش داده (Data Warehousing)
همه‌ی داده‌های متنوعی که از منابع گوناگون وارد سامانه شده‌اند، باید در یک ساختار مطمئن و منسجم ذخیره شوند. سورتا در این بخش، دو عملیات اصلی را روی داده‌های ورودی انجام می‌دهد:
- پایه‌گیری (Staging): ذخیره‌ی داده‌های خام، اعتبارسنجی اولیه و پاک‌سازی. پاک‌سازی یا تمیز کردن داده (Data Cleansing) خود شامل مواردی مانند حذف یا تصحیح داده‌های نامعتبر، مرتب‌سازی و نمایه‌گذاری (Indexing) و استانداردسازی جداول پایگاه داده می‌شود.
- پایگاه اصلی و پشتیبان‌گیری: داده‌ها پس از تبدیل، روی پایگاه داده‌ی اصلی روی سرور انتخابی شما ذخیره می‌شوند. سامانه در این‌جا می‌تواند داده‌های یکپارچه شده را به هر فرمتی که مورد نیاز شما است به خروجی تبدیل کند. داده‌ها در همین قالب قابل ذخیره‌سازی خودکار و امن روی سرورهای دیگر یا درایوهای پشتیبان‌گیری گوناگون هستند.
پردازش داده (Data Processing)
داده‌ها در این گام است که به آمار و اطلاعات تبدیل می‌شوند. نمونه‌هایی از محاسبات و امکانات قابل اعمال روی داده‌ها عبارت‌اند از:
- هوش تجاری (Business Intelligence): یکی از رایج‌ترین کاربردهای سامانه‌های داده، «هوش تجاری» نامیده شده است که در کسب‌وکارها و نهادهای گوناگون و فضاهای غیرتجاری نیز کاربرد دارد. این تکنولوژی دیدگاهی از عملیات‌های گذشته و در حال انجام و پیش‌بینی‌هایی از آینده‌ی آنها فراهم می‌کند.
- کارکردهای سورتا در این بخش شامل پردازش تحلیلی آنلاین، مدیریت عملکرد، محک‌زنی (Benchmarking)، آنالیتیک، و حتی پردازش رویدادهای پیچیده (SEOReport#zagrio.com_1401-03) است.
- تناقض‌یابی: سورتا این امکان را دارد که اگر اشتباه، خطا یا تقلبی در هر بخشی از فرآیندها – از ثبت داده‌های اولیه تا عملکرد بازرسان – روی دهد، آن را شناسایی کرده و گزارش دهد. باید توجه داشت که این امکان در صورتی بهترین خروجی را می‌دهد که طراحی پرسش‌ها و شاخص‌ها از قبل به تیم تحلیل سپرده شود. تناقض‌یابی روی داده‌هایی که از پیش توسط یک سیستم بهینه‌نشده ذخیره شده است هزینه‌بر بوده و درصد قابل توجهی خطا (حداقل ۱۰٪) به همراه خواهد داشت.
خروجی این بخش، آگاهی (intelligence) نام دارد که بینش عملی (Actionable insight) در اختیار مدیران میگذارد. اما بهتر است که برای افزایش بهره‌وری مجموعه‌ی شما، داده‌ها به گزارش‌های تصویری و فایل‌هایی با فرمت‌های رایج (مانند PDF و اکسل) تبدیل شوند. این امکان در بخش گزارش فراهم می‌شود.
گزارش (Reporting)
نتیجه‌ی همه‌ی کارهایی که تا حالا روی داده‌ها انجام شده در این بخش مشخص می‌شود. گزارش‌ها در قالب‌های گوناگونی قابل ارائه‌اند که شرحشان در ادامه می‌آید. در همه‌ی قالب‌های گزارش‌گیری، برای رعایت محرمانگی اطلاعات به‌دست‌آمده، سطوح دسترسی گوناگونی تعریف می‌شود و هر کاربر تنها به اطلاعاتی دسترسی خواهد داشت که مدیریت مجموعه اجازه‌اش را صادر کرده باشد.
داشبورد
محبوب‌ترین قالب برای مدیران، پانل‌های مدیریتی متشکل از داشبوردهای مختلف‌اند که آمار بخش‌های مختلف سازمان را در قالب نمودارها و جداول تعاملی به تصویر می‌کشند. مصورسازی‌ها (Visualisations) برپایه‌ی ماهیتشان به دسته‌های گوناگونی مانند آمارهای مالی، عملکرد نهادهای زیر مجموعه و مانندشان تقسیم شده و هرکدام از این دسته‌ها یک داشبورد را تشکیل می‌دهد که نمودارها و جداول مربوط به صورت کارت‌هایی درون آن قرار می‌گیرند.
فایل‌های مستند (Documentation)
یکی از کاربردهای سامانه‌هایی مانند سورتا، مدیریت مستندات (Records Management) به صورت جامع است. سورتا همه‌ی فرایندهای مدیریت مستندات را به ترتیب زیر انجام می‌دهد:
- دریافت داده یا ایجاد رکورد توسط کاربر (مثلاً با هدف تبدیل سوابق کاغذی به داده‌های الکترونیکی)، ذخیره‌ی اولیه و پردازش
- سازمان‌دهی: شامل طبقه‌بندی، تگ‌گذاری و مدیریت تگ‌ها (برچسب‌ها/کلیدواژه‌ها)
- ذخیره‌سازی و بازیابی
- توزیع، صدور گزارش طبق درخواست کاربر، یا تحویل گزارش به کاربر دیگر
سرویس آنلاین
گاهی سازمان‌ها در مجموعه‌ی مدیریتی خود سامانه‌هایی را در اختیار دارند که اطلاعات ورودی خود را از سورتا دریافت می‌کنند. چنین سامانه‌هایی نیاز به نمودار و جدول یا فایل‌های مستند ندارند. ارتباط سورتا با آن سامانه‌ها به زبان‌های کامپیوتری و در قالب سرویس آنلاین انجام می‌شود. خروجی هرکدام از بخش‌های سورتا قابل ارائه در این قالب می‌باشد.
.. طراحی اپلیکیشن حرفه ای ..